Kanser tedavisi sırasında sağlıklı bir vücut ağırlığının korunması önemlidir.

Bu makale genel bilgiler içerir ve doktorunuzla yapacağınız bu konuyla ilgili bir görüşmenin yerini almak üzere hazırlanmamıştır. Beslenmeniz ve yaşam biçiminizle ilgili herhangi bir değişiklik yapmadan önce doktorunuzla görüşün. Herhangi bir diyet uyguluyorsanız, bir diyetisyene danışmanız uygun olacaktır.

Kanser tanısı almış kişilerin sağlıklı bir vücut ağırlığını koruması önemlidir. Bazı kişilerin kilo kaybını önlemesi veya yönetmesi gerekebilir, çünkü bu kas kütlesi ve güç kaybına neden olabilir. Başka insanların ise kilo artışını önlemesi veya yönetmesi gerekebilir, çünkü bu diğer ciddi tıbbi durumların gelişimine katkıda bulunabilir.¹

Vücut ağırlığınızı takip etmek

Kanser veya diğer rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar iştahta değişikliklere neden olabilir.² Bu durum normal yemek yeme becerisini etkileyebilir ve bu da kilo kaybına^2,3 veya kilo artışına neden olabilir.⁴

Tedavinizi yürüten ekiple iştahınız ve kilonuz hakkında konuşmak, tedavinizin önemli bir parçasıdır.

Tedavinizi yürüten ekiple birlikte kilo kaybı veya kilo artışını ele alın. İstenmeyen kilo kaybı veya kilo artışını önlemek için kanser tedavisi sırasında kilo değişikliklerini izlemeniz önemlidir.⁴

Tedavinizi yürüten ekibin muayeneleri daha seyrek olsa bile, vücut ağırlığınızı izleme ve yönetmede sizin rolünüz önemlidir. Vücut ağırlığınızı en iyi şekilde nasıl izleyeceğiniz ve yöneteceğinizi ve herhangi bir değişikliği ne zaman bildirmeniz gerektiğini öğrenmek için tedavinizi yürüten ekiple veya diyetisyeninizle konuşun.⁴ Genel olarak, tedavinizi yürüten ekip tarafından daha belirli bir talimat verilmemişse aşağıdakileri göz önünde bulundurun:⁵

• Kilo artışı: 1 haftada 2,3 kg veya daha fazla kilo alırsanız, tedavinizi yürüten ekibi mutlaka bilgilendirin.
• Kilo kaybı: 1 haftada 1,4 kg veya daha fazla kilo kaybederseniz, tedavinizi yürüten ekibi mutlaka bilgilendirin.

Kilo kaybını yönetmek

Kanser tedavisi sırasında iştahınızda değişiklikler yaşayabilirsiniz. Bu, kanser belirtilerinden veya tedaviyle ilgili yan etkilerden kaynaklanabilir.² İştah azalması çok az yemek yemenize neden olabilir.² İstenmeyen kilo kaybını önlemek için gıda alımınızı artırmanın bazı yolları şunlardır:

• Yemeklerinizin zamanını belirleyin. Günün hangi saatlerinde acıktığınızı belirleyin ve o saatlerde yemek yiyin. Günde 5-6 kez küçük öğünler yemeye gayret edin. Yemek istiyorsanız yeme miktarınıza sınır koymayın. Öğün aralarında acıktığınızda bir şeyler atıştırın.²
• Kalori ve protein açısından zengin yiyecekler seçin. Her zamankinden daha az yemek yiyorsanız, yüksek kalorili ve yüksek proteinli yiyecekler tercih edin. Yiyeceklerinize soslar, yemeklerin suları, tereyağ, peynir, yoğurt, ekşi krema, krema, krem şanti ve kabuklu kuruyemişler ve kabuklu kuruyemiş ezmeleri (fıstık ezmesi, fındık ezmesi, vb.) ekleyerek kalori ve protein miktarını artırabilirsiniz.² Örnek olarak, bir parça meyveyi tek başına yemek yerine, bir parça meyveyi tam yağlı yoğurt veya fındık ezmesi ile birleştirerek ekstra kalori ve protein elde edin.⁵
• Kalori ve protein açısından zengin sağlıklı atıştırmalıkları tercih edin. İyi seçenekler arasında kurutulmuş meyveler, kabuklu yemişler ve kabuklu yemiş ezmeleri (fıstık ezmesi, fındık ezmesi, vb.), yoğurt, peynirler, yumurta, milkshake’ler, dondurma, kahvaltı gevrekleri, pudingler, granola ve protein barları yer alır.²
• Katı gıda istemediğinizde sıvı gıdaları deneyin. Süt, yoğurt, kabuklu yemiş ezmesi ve meyve gibi malzemeler kullanarak kendi sağlıklı içeceklerinizi yapabilirsiniz. Küçük öğünler ve bu tür sıvıları değiştirerek tüketin.²

Kilo artışını yönetmek
Kemoterapi, steroid tedavisi ve hormon tedavisi gibi kanser tedavileri değişik yollardan kilo artışına yol açabilir.⁴ Kilo artışı yaşıyorsanız, tedavinizi yürüten ekibin önerisiyle kilonuzu kontrol altına almaya çalışmanız gerekebilir.⁴ Bunu yapmanın bir yolu da kalori alımınızı kontrol altına almak için doğru porsiyonları tüketmektir. Porsiyon büyüklüğü, yemeniz gereken doğru porsiyon için bir kılavuzdur.⁵

• Porsiyonlarınızı kontrol edin. Her yiyecek grubunun önerilen bir porsiyon boyutu vardır. Besin değerleri tablolarında yiyeceklerin porsiyon büyüklüğü hakkında bilgileri bulabilirsiniz. Evde porsiyon büyüklüklerini öğrenmek için ölçme kaplarını kullanabilirsiniz, ancak dışarıda yemek yerken bu daha zor olabilir.⁵ Genellikle önerilen günlük porsiyonlar günlük kalori ihtiyaçlarınıza bağlıdır. Her gün kaç kaloriye ihtiyacınız olduğunu öğrenmek için doktorunuzla veya diyetisyeninizle konuşun.⁵
• Sağlıklı yiyecekleri seçin. Kızarmış yiyecekler, hazır gıdalar, pizza, sosis, sosisli sandviç, yüksek kalorili peynir ve yağla pişirilmiş yemekler, unlu mamüller, dondurma, yüksek sodyum içeren yiyecekler ve şekerle tatlandırılmış içecekler gibi yüksek kalorili yiyeceklerden kaçının. Fırınlanmış veya ızgara yağsız kümes hayvanları ve balık, tam tahıllar, fasulye ve taze meyve ve sebzeler gibi daha sağlıklı seçenekleri tercih edin. Örneğin, bir sandviçten fazla peyniri çıkarmak, o yemek için size 75-100 kalori kazandırabilir.⁶
• Dışarıda yemek yerken dikkatli olun. Bir restoranda önünüze büyük bir porsiyon geldiğinde gereğinden fazla yemek çok kolaydır. Bir başlangıcı bölüşmeyi veya yarısını daha sonra yemek için paket yaptırmayı düşünün. Bunun yerine bir veya iki aperatif porsiyon da sipariş edebilirsiniz. Bir restoran özel taleplere izin veriyorsa, sosları veya salata soslarını yemeğin yanında isteyebilirsiniz. Bu şekilde, yediğiniz miktarı kontrol edebilirsiniz.⁵
• Yemek arasında acıkınca su veya düşük kalorili içecekleri için. Su, yağsız süt veya diğer kalorisiz içeceklerden içip 20-30 dakika açlığınızın geçmesini bekleyin. Her gün bu içeceklerden en az 8-10 bardak içmeye çalışın. Öğün atlamayın ki, bu sonrasında aşırı yemenize yol açabilir.⁶

Kilonuza dair işlerin yolunda gitmesi için…

İster kilo kaybı ister kilo artışı ile mücadele ediyor olun, bu size fazladan bir angarya gibi gelebilir. Yemek yerken daha bilinçli olmanıza ve günlük kalori hedefinizi aşmamanıza yardımcı olacak bir yemek günlüğü tutun.⁷ Aynı zamanda, kendinizi kontrol etmek için gerçekçi hedefler belirlemeniz de faydalı olacaktır.⁸ Sağlıklı bir kiloya ulaşmak için ihtiyacınız olan rehberliği ve desteği almak üzere günlüğünüzü ve hedeflerinizi tedavinizi yürüten ekiple paylaşın.⁴

Referanslar:

1. Cancer.Net. Doctor-Approved Patient Information from ASCO®. Nutrition Recommendations During and After Treatment. https://www.cancer.net/survivorship/healthy-living/nutrition-recommendations-during-and-after-treatment#:~:text=People%20with%20cancer%20need%20to,treatments%20may%20cause%20weight%20.  Erişim tarihi: 01.06.2021.
2. Cancer.Net. Doctor-Approved Patient Information from ASCO®. Appetite Loss. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physical-emotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/appetite-loss. Erişim tarihi: 01.06.2021.
3. Cancer.Net. Doctor-Approved Patient Information from ASCO®. Weight Loss. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physical-emotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/weight-loss. Erişim tarihi: 01.06.2021.
4. Cancer.Net. Doctor-Approved Patient Information from ASCO®. Weight Gain. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physical-emotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/weight-gain. Erişim tarihi: 01.06.2021.
5. This Is Living With Cancer. How to manage your weight when you have cancer. https://www.thisislivingwithcancer.com/content/how-manage-your-weight-when-you-have-cancer. Erişim tarihi: 01.06.2021.
6. Canadian Cancer Society. Weight Gain. https://www.cancer.ca/en/cancer-information/diagnosis-and-treatment/managing-side-effects/weight-gain/?region=on#:~:text=Tips%20to%20manage%20weight%20gain,vegetables%2C%20fruit%20and%20grain%20products. Erişim tarihi: 01.06.2021.
7. Nourish by WebMD. Log What You Eat, Lose More Weight? https://www.webmd.com/diet/obesity/news/20190312/log-what-you-eat-lose-more-weight. Erişim tarihi: 01.06.2021.
8. Healthline. 14 Simple Ways to Stick to a Healthy Diet. https://www.healthline.com/nutrition/14-ways-to-stick-to-a-diet. Erişim tarihi: 01.06.2021.

PP-ONC-TUR-0531 (Haziran 2021)