Kanseriniz hakkında arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle konuşma rehberi (diğer hastalardan ipuçları ve kişisel hikâyeler/örneklerle birlikte hikâyeleri paylaşma ve sınırları çizme konusunda cesaretlendirme içeren)

Bu makale genel bilgiler içerir ve herhangi bir bireye özgü ruh sağlığı kılavuzunun ya da profesyonel ruh sağlığı danışmanlığı ya da desteğinin yerini alması amaçlanmamıştır.

Kanserinizi sevdiklerinizle konuşmak çoğu zaman zor olabilir.¹ Tanıdan tedaviye kadar ve sonrasında, kanseriniz hakkında hissettikleriniz muhtemelen değişecektir. Bazı günler umutlu hissedebilirsiniz; diğer günler, kızgın, üzgün veya korkmuş hissedebilirsiniz. Bu nedenle, sevdiklerinizle kanseriniz hakkında konuşmadan önce kendi duygularınızla bağlantı kurmanız önemlidir.¹

Hastalığınızla ilgili kötü haberi veriyorken veya tedavinizin ayrıntılarını açıklıyorken, kimle hangi ayrıntıları paylaşmak istediğinize siz karar vermelisiniz.¹

Sevdikleriniz yardım etmek istediğinde

Hayatınızdaki insanlara kanser olduğunuzu söyledikten sonra sorabilecekleri ilk sorulardan biri: “Nasıl yardımcı olabilirim?” sorusu olur. Teşhisinizi hâlâ kabullenmeye çalışıyorsanız, bu yanıtlanması zor bir soru olabilir.¹ Sevdiklerinizi, size nasıl destek olacaklarına dair bazı fikirler verebilecek olan “Nasıl yardımcı olabilirim?” yerine ne sorulmalı? başlıklı bölüme yönlendirmek isteyebilirsiniz.

En önemlisi, sevdikleriniz ile ihtiyaçlarınız hakkında açık ve dürüst bir şekilde iletişim kurmanızdır. Sevdiklerinize neye ihtiyacınız olduğunu veya neye ihtiyacınız olmadığını söylemek, bu süre zarfında daha destekleyici olmalarına yardımcı olacaktır.¹ Mümkün olduğunca esnek olmaya çalışın ve sevdiklerinizi de aynısını yapmaya teşvik edin.²

İnsanlar çok fazla şey söylediğinde

Arkadaşlar, aile bireyleri, iş arkadaşları ve tanıdıkların kanser olduğunuzu söylediğinizde çok farklı tepkileri olabilir. Bazı insanlar tam olarak ne söyleyeceklerini bilemeyecektir.¹ Bazıları sözcüklerini dikkatli bir şekilde seçebilir. Ancak diğerleri çok fazla şey söyleyebilir veya sizi rahatsız edecek sorular sorabilir.¹

Kanseriniz hakkında ne hissettiğiniz konusunda açık olmaya çalışmak ve size en yakın olan kişileri aynısını yapmaya teşvik etmek önemli olsa da birtakım sınırlar koymak da önemlidir.¹

İnsanlara teşhisiniz hakkında bilgi verirken, sahip olduğunuz kanser türü, görebileceğiniz tedaviler veya görüşünüz gibi konularda aynı sorulara tekrar tekrar yanıt vermek zorunda kalabilirsiniz. Hatta, paylaşmaya istekli olmayabileceğiniz diğer kişisel bilgileri sorabilirler ve kanseriniz hakkında kendi korkularını ve kaygılarını ifade edebilirler ve bunları dinlemek sizin için zor olabilir.¹

Bu tür konuşmalar yapmak çok yorucu olabilir. Teşhisi duyduğunuz anı tekrar yaşamak zorunda kalıyormuş gibi hissedebilirsiniz.¹ Sevdikleriniz sadece hastalığınız hakkında konuşmak isterse, size şu anda kanser olmadan önce olduğundan daha farklı bir şekilde baktıklarını hissedebilirsiniz.³

Kimle hangi ayrıntıları paylaşmak istediğinize ilişkin dengeyi bulmak ince bir iş olabilir; çünkü bu her kişiyle olan bireysel ilişkinize bağlıdır.¹ Ancak, en yakın arkadaşlarınız, aileniz, tanıdıklarınız veya size yakın olan yabancılarla konuşurken kullanabileceğiniz bazı stratejiler vardır. Konuşmayı tamamen sonlandırmak yerine, konuyu nazikçe değiştirmeyi deneyin:¹

• Endişenizi anlıyorum, ancak başka bir şey hakkında konuşabilir miyiz?
• Bunu sizinle paylaşırken rahat hissetmiyorum.
• Başka bir şey hakkında konuşalım.
• Kanser hakkında bu kadar konuşmak yeterli! N’aber? Nasılsın?

Sınırlar koyarak, bir yandan iletişim kanallarını açık tutarken aynı zamanda ihtiyacınızın ne olduğu konusunda da dürüst olabilirsiniz.¹

İnsanlar incitici yorumlar yaptığında

Bazen iyi niyetli insanlar hassas olmayan şeyler söyler. Söylediklerinin hasta olan kişi için acı verici olduğunu anlamazlar.⁴ Bu tür yorumlarla nasıl başa çıkacağınızdan emin değilseniz, sizin için hangi konuların hassas olduğunu belirlemek için biraz zaman ayırın. Örneğin, insanlar tedaviniz hakkında yaptığınız seçimleri sorguladığında kendinizi rahatsız olmuş hissedebilirsiniz.¹ Belki insanlar “Üzülme!” ya da “Neşelen!” dediğinde bundan nefret ediyorsunuz.¹ Ya da biri inanç konusunu açtığında veya kanserinize ‘neden’ olacak bir şey yaptığınızı söylediğinde sinirli ve öfkeli hissedebilirsiniz. Sizi rahatsız eden yorumları göğüslemenin birkaç farklı yöntemini önceden belirlemenin yararını görebilirsiniz. Sadece konuyu değiştirmek en kolayı olabilir.¹ Belki de insanlara yorumlarının sizin için neden kırıcı olduğunu daha doğrudan anlatmak istersiniz. Bir şeyin size kendinizi nasıl hissettirdiğini paylaşırsanız, gelecekte böyle şeyler söylememeye çalışabilirler.⁴

Şunları söyleyebilirsiniz:⁴

• “Sadece yardımcı olmaya çalıştığınızı biliyorum, ancak “_____” dediğinizde bu bana kendimi “_____” hissettiriyor.”
• “Üzgün olmamamı söylemeniz, kendimi gerçekten daha iyi hissetmemi sağlamıyor. Şu anda sadece birisinin beni dinlemesine ihtiyacım var.”
• “Bunu duyduğuma üzüldüm. Ancak şu anda bu konuda neden konuşamayacağımı anlayabileceğini umuyorum.”

Konuyu değiştirme konusunda daha rahat hissetmek veya belirli yorumlar nedeniyle neden kırıldığınızı açıklayabilmek için yakın bir arkadaşınızla alıştırma yapmaya çalışın. Bu şekilde, bu konular gündeme gelirse hazır olursunuz.¹

Destek alabileceğiniz insanlarla birlikte olun
Sevdiğiniz biri sizi inciten bir şey söylerse, bu konuşma rahatsız edici olsa dahi bunu ona söylemek isteyebilirsiniz. Eğer bunu yapmazsanız, daha sonra o kişiye içerlediğinizi fark edebilirsiniz. Bazen sevdikleriniz size uygun olmayan şeyler söylediğinde, bunun nedeninin sizi incitmeye çalışmak olmadığını unutmayın. Bazı insanlar aslında, özellikle böyle konularda, dinleme yeteneğine sahip değildir. Bunun sizinle bir ilgisi yoktur; kendi kederleriyle ilgili deneyimleri sizi dinleyebilmelerine engel olur. Bu insanın derdinizi paylaşmak için en uygun kişi olmadığını kabul edip destek alabileceğiniz kişilerle iletişim kurmaya çalışmak en iyisidir.¹

“Gerçekten yanınızda olan insanları belirlemek önemlidir.”⁴

Kanser, sizin veya arkadaşlarınız ve aileniz için konuşması kolay bir konu olmayabilir. Sevdikleriniz keyfinizi kaçırıyorsa, bunu daha fazla desteklendiğinizi hissettirecek şekilde iletişim kurmalarına yardımcı olmak için bir fırsat olarak görmeye çalışın. Ama incitici şeyler söylemeye devam ederlerse, kendinizi onlardan uzak tutmanız ve bunun yerine hayatınızdaki gerçekten sizinle ilgilenen ve empati kuran insanlarla daha fazla zaman geçirmeniz gerekebilir.¹

Her şeyden önemlisi, sevdiklerinize karşı mümkün olduğunca açık ve dürüst olmaya çalışın ve onlara neye ihtiyacınız olduğunu söylemekten korkmayın.¹

Referanslar:

1. American Cancer Society. Telling Others About Your Cancer. https://www.cancer.org/treatment/understanding-your-diagnosis/telling-others-about-your-cancer.html. Erişim tarihi: 02.06.2021.
2. This Is Living With Cancer. Five ways to combat mental fatigue. https://www.thisislivingwithcancer.com/content/five-ways-combat-mental-fatigue. Erişim tarihi: 01.06.2021.
3. Cancer.Net. Doctor-Approved Patient Information from ASCOÒ. Supporting a Friend Who Has Cancer. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/talking-with-family-and-friends/supporting-friend-who-has-cancer. Erişim tarihi: 17.05.2021.
4. This Is Living With Cancer. You have cancer. Your loved ones has questions. https://www.byyourside.co.uk/content/you-have-cancer-your-loved-ones-have-questions. Erişim tarihi: 02.06.2021.

PP-ONC-TUR-0533 (Haziran 2021)